Cinayeti çözecek ‘sır’ WhatsApp’ta: Mesajları vermezse META’ya dava açılabilir
EREN KOCA Haber Merkezi – Türkiye, WhatsApp’ın ait olduğu META şirketinden mesajları talep etti. Ancak META’dan olumsuz yanıt geldi. Uzmanlar, META’nın tavrını Milliyet’e değerlendirdi.
‘Bilgiler istenebilir’
İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası Ceza Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adem Sözüer: META şirketi, kural olarak WhatsApp’a ilişkin bilgileri vermiyor. Mesaj içeriklerinin talep edilmesi genellikle bir ceza soruşturması kapsamında olabilir. Savcılar, polis veya güvenlik güçleri, mahkemeden alınan izinle WhatsApp’tan bu bilgileri talep edebilir. Eğer WhatsApp, bir yargı kararına rağmen ilgili verileri paylaşmaktan kaçınırsa, bu durumda bir dava açılabilir. Ancak bu dava, genellikle hükümet yetkilileri veya kolluk kuvvetleri tarafından açılabilir. META şirketi ABD’de ve o ülkenin kanunlarına tabi. O kurallara göre, diğer ülkelerdeki mahkememeler uluslararası adli yardım kapsamında, WhatsApp’tan bilgi isteyebilirler. Türkiye ile ABD arasında adli yardımlaşma konusunda anlaşma var. Bu kapsamda META şirketinden bilgi istenebilir. META şirketi özellikle çocukların korunması için çok hassas olduğunu açıklıyor. Bu nedenle çocuklara yönelik öldürme ve cinsel istismar gibi suçlarda, usulüne uygun yapılacak talebi yerine getirmelidir.
‘Telefondan ulaşılabilir’
Bilişim Hukukçusu Sefa Karcıoğlu: Türkiye ile ABD arasındaki ceza istinabe ve suçlu iadesi işlemleri, karşılıklı adli yardım anlaşması kapsamında yerine getiriliyor. Cinayet gibi suça konu eylemler de, adı geçen anlaşma kapsamında. Bu nedenle META, elinde olan bilgileri Türkiye ile paylaşmak zorunda. Ancak buradaki esas sorun, WhatsApp uygulamasının uçtan uca şifreli bir sistem olmasından kaynaklanıyor. Yani yazışma kayıtları META’nın elinde olsa da verilere kendisi de ulaşamıyor. Ancak burada önemli bir detay var. WhatsApp eğer devre dışı bırakılmadı ise her gece yedekleme alıyor. Eğer yedekleme yapılmış ve telefon ele geçirilmiş ise geri yükleme yoluyla silinmiş yazışmalara ulaşılabilir.
‘30 gün tutulur’
Adli Bilişim Uzmanı İsa Altun: WhatsApp yazışmalarının tamamının sistemsel olarak log kayıtları mevcuttur. Görsel, video, fotoğraf, yazışmalar log üzerinden depolanır. Sistemde kullanıcı eylemleri, meydana gelen veriler, bilgi ve olaylar günlük olarak depolanıyor. Log kayıtları 30 gün tutulur. META’nın kullanım sözleşmesine göre, katalog suçlar kapsamında yazışmaların verilmesi gerekiyor. META şirketinin kullanım sözleşmesinde yaptığı resmi açıklamada da bu yer alıyor. ‘Mahkeme bizden isterse biz veriyoruz’ diyor. Kısaca resmi yazı olması lazım.
Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan: Genel olarak, WhatsApp kullanıcılarına kendi mesajlarının içeriğini vermek zorunda değildir. Çünkü bu veriler, uçtan uca şifreleme ile korunur ve şirketin sunucularında şifrelenmiş halde tutulur. Ancak bazı durumlarda, yasal bir süreç (örneğin, bir suç soruşturması) kapsamında şirketin, yetkili makamlara bilgi vermesi gerekebilir.
FBI eş zamanlı ulaştı
“Şifreli” mesajlaşma uygulamasıyla öne çıkan Whatsapp’ın, iş, Amerikan istihbarat servislerine geldiğinde gizliliğin önemini hiçe saydığı ortaya çıktı. Rolling Stones dergisinin sayfalarına taşıdığı FBI belgeleri, FBI’ın arama emriyle, Facebook’un WhatsApp ve Apple’ın iMessage hizmetlerinden nasıl veri topladığını gözler önüne seriyor. 7 Ocak 2021 tarihli FBI belgesine göre, ajanlar, en büyük 9 mesajlaşma uygulamasına bir panel yardımı ile eş zamanlı olarak ulaşıyor ve istediği her veriyi elde edebiliyor. Bunlara silinmiş veriler de dahil. Forbes dergisi de FBI’ın silinmiş WhatsApp mesajları işleyerek kendi amaçları doğrultusunda kullandığını dile getirmişti.
Pegasus sızmıştı
WhatsApp, dünya genelinde herhangi bir devlet kurumunun kullanıcı verileriyle ilgili talepte bulunması durumunda kullanıcılarına ait mesajların içeriğinin hemen “açıklanmadığını” belirterek uzun bir sürecin olduğunu ifade ediyor. WhatsApp’ta “Kolluk Kuvvetleri Taleplerine Yanıt Ekibi” (LERT) adlı özel ve eğitimli bir ekip bulunuyor. LERT, talep ister acil bir durumla ilgili olarak gönderilmiş ister kolluk kuvvetleri veya devlet kurumları tarafından yasal bir süreç kapsamında iletilmiş olsun, her bir talebi gözden geçirip değerlendiriyor.
İsrailli NSO Group, geçen yıllarda WhatsApp vasıtasıyla 2 hafta boyunca 1400 kullanıcıyı gözetlemekle suçlanmıştı. NSO’nun “Pegasus” kodu ve sattığı diğer gözetim ürünlerinin kodunun herhangi bir telefona sızabildiği, kullanıcının haberi olmadan telefon görüşmelerine, e-postalara, fotoğraflara, konum bilgilerine ve şifreli mesajlara sınırsız erişim sağlayabildiği belirlenmişti. ABD’de şirketin devam eden davası kapsamında Pegasus ve diğer casus yazılım ürünlerinin kodunun WhatsApp’a verilmesi emredilmiş, META büyük bir zafer elde etmişti.
Türkiye’den 4 bin talep
Meta, son yayınladığı “Devlet Kurumlarının Kullanıcı Verileriyle İlgili Talepleri” raporunda geçen yıl temmuz ile aralık ayları arasında dünya genelinde devlet kurumlarından 302 bin talebin geldiği, toplamda 528.232 kullanıcının verilerinin istendiği bildirildi. Aynı dönemde Türkiye’deki devlet kurumlarının META’dan 4310 kullanıcının verisini talep ettiği, şirketin de yüzde 80 talebi olumlu yanıtladığı belirtildi. ● Derleyen: Pelin Aykın
